Pochodzenie aronii i jej historia w Polsce

Aronia należy do rodziny różowatych (Rosaceae), a jej ojczyzną jest Ameryka Północna. W stanie dzikim występuje od centralnej Kanady aż po Florydę w USA, gdzie rosną trzy gatunki aronii:

  • aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa)
  • aronia czerwona (Aronia arbutifolia)
  • aronia śliwolistna (Aronia prunifolia).

Najwięcej stanowisk aronii można spotkać we wschodnich rejonach Ameryki Północnej, na terytoriach przyatlantyckich, w Apallachach i na centralnych równinach. W stanie dzikim można ją spotkać zarówno na suchych, kamienistych glebach gór Apallachów, jak nad bagnistymi brzegami rzek i w głębi lasów. Najlepiej czuje się we okolicach Wielkich Jezior i we wschodnich rejonach, gdzie na złagodzenie klimatu i odpowiednią wilgotność powietrza ma wpływ Ocean Atlantycki.

Aronia w Europie

Pierwsze wzmianki o aronii w Europie pojawiły się w spisach petersburskiego ogrodu botanicznego w 1834 r., a pierwsze opisy botaniczne podkreślające walory dekoracyjne aronii i jej odporność na mróz pochodzą z 1839 (F.B.Fiszer) i 1870 roku (E.Rygiel). Aronia przez kilkadziesiąt lat spełniała jedynie funkcję rośliny dekoracyjnej, upiększając ogrody i parki. Jesienią jej liście pięknie przebarwiają się na czerwono, ładnie wyglądają długo utrzymujące się grona czarnych, lśniących owoców. Na początku XX wieku na walory użytkowe aronii zwrócił uwagę rosyjski botanik Iwan Miczurin. Szukał owoców łatwych w uprawie, o dużej wartości odżywczej oraz roślin odpornych na mróz i rozpoczął prace nad jej selekcją. W latach trzydziestych XX w. prace nad aronią przeniosły się na Ałtaj do Ałtajskiej Stacji Doświadczalnej, gdzie od 1935 r. badaniami aronii zajmował się M. A. Lisawienko, a w 1942 założono pierwszą małą plantację aronii. W Rosji aronię (Aronia mitschurinii) nazywają „czarną jarzębiną”, obecnie jest uprawiana m.in. na Ałtaju (Aronia mandschurica), pod Moskwą i pod Petersburgiem.

Aronia w Polsce

W Polsce prace nad uprawą aronii czarnoowocowej zainicjował prof. Wiesław Grochowski, z Instytutu Badawczego Leśnictwa. Pierwsze sadzonki sprowadzono do Polski w 1976 roku z ówczesnego ZSSR i posadzono pola doświadczalne w okolicach Janowa Lubelskiego i Kraśnika. Prace te prowadzili mgr inż. Piotr Eggert i mgr Maria Cichowicz. Bardzo szybko okazało się, że aronia nie nastręcza żadnych trudności przy uprawie w naszym kraju i można tę uprawę rozpowszechniać na terenie całej Polski.

Krajowa Sekcja Producentów Aronii

W 1984 r. w strukturze Polskiego Związku Ogrodniczego powstała Krajowa Sekcja Producentów Aronii, założyła ją mała grupa sadowników, entuzjastów aronii (Marek Krzywicki, Konrad Ludwiczak, Marek Serafiński, Bogusław Sobiński, Wojciech Nowak, Andrzej Florczak), która uznała aronię za atrakcyjną uprawę przemysłową, zarówno dla rolników jak i dla przemysłu przetwórstwa owocowego. Przez następne kilka lat przybywa plantacji aronii, zaczynają się pojawiać pierwsze soki aroniowe i inne przetwory. W 1986 r. na targach POLAGRA w Poznaniu przetwory z aronii odnoszą wielki sukces zdobywając złoty medal. W kolejnych latach następuje wzrost powierzchni uprawy aronii i przetwory aroniowe przestają być nowością na naszym rynku. W 1993 r. sok aroniowy firmy Aronia S.A zdobywa złoty medal Targów POLAGRA 1993. Dynamicznie rozwija się produkcja koncentratu soku aroniowego. Obecnie Polska jest jego największym producentem na świecie.

Proekologiczna Aronia

Ogromnym walorem aronii jest to, że owoce aronii nie akumulują takich pierwiastków jak ołów, kadm, arsen czy cyna. Nawet wtedy, gdy plantacje są posadzone przy ruchliwych arteriach komunikacyjnych – w owocach stwierdza się mniejszą zawartość szkodliwych substancji niż przewidują to normy polskie i normy UE.

Roślina zazwyczaj nie wymaga oprysków przeciw szkodnikom czy chorobom, więc owoce nie zawierają śladów pestycydów.

Z tego punktu widzenia – jest to roślina proekologiczna.